شاید همین هم بود که آن روز را برای همیشه در تاریخ تحولات صنعت حمل‌ونقل کشور ماندگار کرد.

بندرهایی که یک‌ به یک تعطیل می‌شدند

جنگ که شروع شد، خیلی زود اثرش را در سیستم حمل‌ونقل کشور گذاشت و محدودیت‌هایی در سیستم ترابری کشور ایجاد کرد که می‌توانست اثرش را در ارزاق عمومی نشان بدهد. این از طرفی بود که به لحاظ دسترسی گسترده کشور به آب‌های آزاد، بیشترین مبادلات تجاری ما از طریق بنادر جنوبی صورت ‌گرفته و با بروز جنگ تحمیلی، مشکلات و محدودیت‌های زیادی در گلوگاه‌های اصلی کشور رخ نشان داد. خیلی هم زود از مجموع بنادر پنج‌گانه آبادان، خرمشهر، امام، بوشهر و بندرعباس، دو بندر آبادان و خرمشهر به کلی از صحنه حمل‌ونقل حذف شدند و بندر امام هم به دلیل نزدیکی به مناطق جنگی به حالت نیمه‌تعطیل درآمد. همه این‌ها را اما باید گذاشت کنار اینکه به علت نیازهای روزافزون ناشی از ضرورت‌های جنگ، میزان واردات کالاهای اساسی از طریق بنادر فعال افزایش یافته بود و تعداد زیادی کشتی‌های در انتظار تخلیه در بنادر، نگرانی‌های فراوانی ایجاد کرده بود؛ نگرانی از اتمام ذخایر کالاهای اساسی در شهرها و جبهه‌ها، فاسد شدن محصولات غذایی کشتی‌های در انتظار تخلیه و تهدید کشتی‌های منتظر تخلیه از سوی هواپیماها و توپخانه دشمن؛ مسائلی که هر کدام هزینه‌های کمرشکنی را به کشور تحمیل می‌کردند.

۱۰۰ کشتی به نوبت

برای مقابله با این معضل، ستادی تشکیل شد از برخی از دستگاه‌های اجرایی تا یکی از شاخه‌های ستاد بسیج اقتصادی تشکیل شود. با اتخاذ این تدبیر و با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط، تأمین و توزیع لاستیک و قطعات یدکی، روغن موتور و دیگر خدمات مورد نیاز کامیون‌داران، موفقیت‌هایی در زمینه جلب و جذب آنان به سمت مبادی ورودی حاصل شد؛ اما از آنجا که میزان کالاهای وارداتی خیلی بیشتر از توان پذیرش و بارگیری ناوگان حمل‌ونقل در آن مقطع بود، مشکل نوبت‌های طولانی برای تخلیه کشتی‌ها کماکان ادامه یافت و در آذر سال ۱۳۶۲ تعداد کشتی‌های منتظر تخلیه به حدود ۱۰۰ فروند رسید.

پیامی که گره‌ها را باز کرد

با اوج گرفتن بحران، به مرور گزارش‌هایی مطرح شد درباره وجود کالاهای اساسی و مورد نیاز کشور در بنادر جنوبی و در نقطه مقابل محدودیت شدید سیستم حمل‌ونقل کشور برای انتقال آن‌ها به شهرها و مناطق جنگی. به همین جهت جمعی از مقامات وزارت راه و ترابری و وزارت بازرگانی گزارشی در این زمینه به حضرت امام خمینی(ره) ارائه کرده و حضرت امام(ره) هم در سخنرانی خود در روز ۲۶ آذر ماه ۱۳۶۲، ضمن اطمینان دادن به مردم درباره وجود مایحتاج عمومی به مقدار مورد نیاز در بنادر جنوب، کامیون‌داران را به همراهی در تخلیه هر چه سریع‌تر بنادر فراخواندند.

در پی صدور این پیام، خیلی زود پیام لبیک کامیون‌داران، رانندگان و مؤسسه‌ها و انجمن‌های صنفی در روزنامه‌های کشور منتشر شد و این صنف آمادگی خود را برای مشارکت در بسیج تخلیه بنادر اعلام کردند. پس از آن بود که معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و ترابری هم با ایجاد ستاد تخلیه کالا، به برنامه‌ریزی پهلوگیری کشتی‌ها، تأمین و به‌کارگیری تجهیزات و عوامل تخلیه و بارگیری در اسکله‌ها، افزایش ساعات کار گمرکات و بنادر و ارائه خدمات مورد نیاز کامیون‌داران پرداختند. در نتیجه به دنبال پیام حضرت امام(ره) و فداکاری و تلاش شبانه‌روزی دست اندرکاران حمل‌ونقل، مشکل تجمع کالاهای وارداتی و نوبت‌های طولانی تخلیه کشتی‌ها در بنادر کشور حل شد.